Cũng bởi do khí hậu khắc nghiệt như thế nên hầu như năm nào Tân Hóa cũng có tình trạng trâu bò chết rét hàng loạt. Cao điểm như năm 2010, sau trận lũ lịch sử cuốn trôi hơn 600 con trâu bò, đến mùa rét lại có hơn 200 con trâu bò của xã Tân Hóa bị chết rét. Năm đó đàn trâu bò của xã Tân Hóa coi như bị xóa sổ, phải gây dựng lại từ đầu.

Những năm trước đây, cứ vào mùa đông bà con đều đã tìm đủ mọi cách để chống rét, cứu đàn trâu bò như: Vào rừng cắt cỏ, chặt chuối, nấu cháo cho trâu bò ăn; may bạt che chắn chuồng trại, “mặc áo” cho trâu bò, nhiều người còn pha mật ong cho trâu bò uống... Thế nhưng do thời tiết quá khắc nghiệt, lũ lụt đã vùi lấp các bãi cỏ, bởi vậy, những năm có thời tiết giá rét kéo dài hiện tượng trâu bò chết rét thường xuyên xảy ra tại địa phương.

Đối với người dân Tân Hóa, con trâu, con bò được coi là nguồn tài sản lớn. Ngoài việc kéo cày đồng áng, trâu bò còn là nguồn thu lớn của hầu hết người dân Tân Hóa bằng việc bán bê nghé con hàng năm. Chính vì vậy, không khi nào người dân Tân Hóa chịu ngồi yên nhìn thiên tai lấy đi “cơ nghiệp” của mình, họ luôn tìm  mọi cách để giữ lấy đàn trâu bò. Làm thế nào để bảo vệ đàn trâu, bò trong mùa đông giá rét luôn là mối quan tâm thường trực của người dân nơi đây.

Sau mùa lũ rét năm 2010, người dân Tân Hóa nhận ra rằng, cách “chống rét” hiệu quả nhất để cho đàn trâu bò khỏi chết rét là phải cho chúng ăn no. Để bảo đảm đủ nguồn thức ăn cho trâu bò thì cách duy nhất là trồng cỏ. Tuy nhiên do địa bàn xã Tân Hóa là vùng trũng, năm nào cũng ngập lũ nên việc trồng cỏ ở những cánh đồng của xã là không khả thi.

Từ thực tế này, người dân Tân Hóa đã nghĩ ra cách phát hoang những thửa đất nằm cheo leo trên sườn núi đá vôi dựng đứng để trồng cỏ VA06 (một loại cỏ cho trâu bò thích hợp với vùng núi đá). Hiện tại, trên các lèn núi đá bao quanh xã Tân Hóa hầu như không có mảnh đất nào trống, tất cả đều được bà con tận dụng để trồng cỏ. Cả xã có hơn 20 ha cỏ VA06.

Trên ngọn lèn Cây Ngá, bà Trương Thị Kim Ninh đang cắt cỏ từ đám cỏ mà gia đình bà trồng từ 4 năm nay. Bà Ninh cho biết, gia đình bà có 5 con trâu, ngoài việc cày bừa, mỗi năm gia đình bà thu được vài chục triệu đồng từ tiền bán nghé con. Trước năm 2010, hầu như năm nào gia đình bà cũng mất một vài con trâu bò do trời rét. Từ năm 2011, cùng với nhiều người khác, bà Ninh khai hoang đất trên lèn đá để trồng cỏ. Nguồn thức ăn được bảo đảm nên đàn trâu của bà không mất con nào. “Cho chúng ăn no, che chắn chuồng trại cho cẩn thận thì không lo chúng chết rét nữa mô”, bà Ninh chia sẻ.

Cũng giống như bà Ninh, anh Đinh Xuân Lượng nhà ở thôn 3 có đến 11 con cả trâu và bò.  Anh Lượng khai hoang 3 lèn núi đá để lấy đất trồng cỏ. Những ngày giá rét, anh Lượng nhốt đàn trâu, bò trong chuồng trại rồi đi cắt cỏ về cho ăn. Anh Lượng cho biết, tùy số lượng trâu bò mình nuôi để trồng diện tích cỏ cho phù hợp, bảo đảm nguồn thức ăn đầy đủ trong mùa đông. Từ khi bắt đầu trồng cỏ đến nay, đàn trâu bò của gia đình anh luôn đầy thức ăn, nỗi lo mất trâu mất bò cũng không còn.

Ông Cao Quý Ninh, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Hóa cho biết, toàn xã hiện có tổng đàn trâu bò hơn 1.700 con. Chủ trương của xã là ổn định và nâng cao chất lượng đàn trâu bò cho thật tốt. Có thể nói, từ khi người dân trong xã trồng được cỏ trên các lèn đá núi để chủ động nguồn thức ăn, tình trạng trâu bò chết rét hàng năm đã giảm đáng kể. 

Nguoonf