Mãi mãi không còn những chuyến về quê trong hình bóng bộ quân phục cũ màu thời gian, mái tóc bạc trắng gió sương của người chiến binh vĩ đại vì độc lập tự do của dân tộc, vì hạnh phúc ấm no của nhân dân, người cộng sản kiên trung, vị tướng thiên tài, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Sân bay Đồng Hới đã trở nên quá chật hẹp khi thực hiện một nghi lễ đặc biệt chưa từng có và chẳng bao giờ có thêm một lần nữa, đón di hài Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Trên sân bay, có các đồng chí lãnh đạo cao nhất của đất nước, của tỉnh nhà, mắt nhoà lệ đang bước đi bên lĩnh cữu... Bên đường băng đội tiêu binh trang nghiêm, bồng súng chào đón Đại tướng, đoàn xe tiêu binh và xe chở linh cữu Đại tướng sắp hàng thẳng tắp đợi sẵn. Chiếc quan tài màu đỏ được những người lính nhẹ nhàng đặt lên xe tang. Đúng 12 giờ 30 phút đoàn xe tang chậm chậm rời sân bay Đồng Hới.

Trên đường từ sân bay ra quốc lộ 1 lớp lớp người đứng đợi để được tiễn biệt vị tướng lừng danh từ rất sớm. Nhiều người từ Lệ Thuỷ, Quảng Ninh ra, có những cụ già lưng còng phải chống gậy, nhiều người dắt theo con nhỏ... Chị Trần Thị Thuyết, quê Hồng Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ, mắt rớm lệ: tôi ra đây từ rất sớm với hy vọng được nhìn thấy xe chở bác Giáp lần cuối, bác Giáp là niềm tự hào của quê hương Quảng Bình, là con người tài ba lỗi lạc, đức độ như một vị thánh. Hai vợ chồng chúng tôi sẽ đi ra Vũng Chùa-Đảo Yến bằng xe máy.

30 phút, đoàn xe tang chuyển bánh nhằm hướng Vũng Chùa-Đảo Yến. Cả rừng người đứng chật hai bên quốc lộ 1 trên những địa danh thân quen Ba Dốc, Hoàn Lão, Thanh Khê, đèo Lý Hoà, thị trấn Ba Đồn... mà sinh thời Đại tướng đã đi qua, đã từng nhắc đến trong những chuyến thăm quê, đang rớm lệ tiễn biệt người chiến binh vĩ đại. Đây là sông Gianh, từng là nỗi đau chia cắt đằng trong, đằng ngoài ngót hai thế kỷ. Dòng sông như ngừng trôi để vĩnh biệt vị tướng thiên tài đã chỉ huy quân đội nhân dân xoá vết cắt thứ hai trên mình đất nước chỉ trong vòng 20 năm ở một dòng sông cũng trên vùng đất miền Trung.

Đoàn xe rẽ lối ra phía biển... Trời Quảng Đông, Quảng Trạch một chiều thu hanh hao, man mác buồn. Con đường mới mở để đón Đại tướng trở về vừa được các đơn vị trong tỉnh gấp rút hoàn thành ngày hôm qua còn hăng mùi đất mới nhưng đã thực sự êm ái, giờ đông nghẹt người đi tiễn Đại tướng.

Mấy ngày trước mưa gió sụt sùi như thấu hiểu và sẻ chia với lòng người đã làm cho công việc làm đường khó khăn lên bội phần. Nhưng đây là công việc đặc biệt, nên đội ngũ cán bộ, công nhân trên hiện trường của Tập đoàn Trường Thịnh đã nỗ lực hết mình. Có lẽ chưa có khi nào tốc độ làm đường lại nhanh đến thế, cứ như trong chiến tranh, như việc làm của người lính...

Trong dòng người đón đợi để được tiễn biệt Đại tướng tôi gặp lại ông Đậu Đức Nam, 72 tuổi, vừa từ thành phố Hồ Chí Minh ra viếng Đại tướng nay đã có mặt ở đây. Ông là cựu tù Phú Quốc trong kháng chiến chống Mỹ, giọng ngậm ngùi, ông nói: Đại tướng mất là nỗi đau khôn nguôi, nhưng Đại tướng luôn ở trong trái tim tôi, trái tim người lính của Đại tướng. Còn anh Đặng Ngọc Hà, quê ngay Quảng Đông nói, quê tôi tự hào nhưng cũng mang nặng trọng trách gìn giữ nơi an nghỉ của vị tướng lỗi lạc mà cả thế giới ngưỡng mộ.

Một cựu binh khác mà tôi có dịp nói chuyện là Đại tá Tống Viết Giao, 88 tuổi, nguyên Cục trưởng Cục Kỹ thuật Quân khu 4, được con trai "hộ tống" từ thành phố Vinh vào tiễn biệt Đại tướng. Ông nghẹn ngào nói, dù rất mệt do tuổi cao nhưng tôi cũng cố gắng vào để được nhìn thấy dù chỉ là chiếc xe tang chở người Đại tướng rất đỗi quý mến, rất đỗi bình dị của quân đội ta, nhân dân ta.

Và, trên cao kia là màu đất đỏ tươi tang tóc, nơi Đại tướng nằm lại với đất mẹ Quảng Bình. Vũng Chùa-Đảo Yến, Mũi Rồng... những địa danh không còn bó hẹp ở mảnh đất cực bắc của tỉnh mà trong mấy ngày nay đã in đậm trong lòng nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế.

Mười năm về trước Đại tướng và gia đình đã chọn vùng đất thiêng này để làm nơi an nghỉ ngàn thu của Đại tướng. Một sự lựa chọn làm nhiều người ngỡ ngàng và bất ngờ, nhưng có lẽ đã được lý giải một cách thật lôgíc, vì đó là quyết định của một vị tướng thiên tài.

Nhưng việc lựa chọn nơi nằm lại vĩnh hằng trên vùng đất Quảng Bình cũng là thật giản dị, sáng trong như cuộc đời Đại tướng, vì tình yêu quê hương bao la, vì muốn sát cánh cùng với nhân dân trong tỉnh vượt qua bão giông cập bến giàu mạnh, văn minh như điều Đại tướng hằng mong ước. Tựa lưng vào dãy Trường Sơn hùng vĩ, nhìn ra biển Đông thoáng rộng, là trung điểm của tuyến đường thiên lý Bắc-Nam...Vũng Chùa-Đảo Yến còn hội đủ những điều mà những ai ngưỡng mộ và kính trọng Đại tướng, luôn muốn được thăm viếng Đại tướng đều thấy thoả lòng và một lần nữa phải ngả mũ trước sự tinh tế của bậc vĩ nhân.

Vào lúc 16 giờ, nghi lễ an táng được tiến hành trang trọng.Trong tiếng nhạc buồn tiễn biệt, hàng nghìn người có mặt trong buổi Lễ an táng đã không kìm nỗi nước mắt. Những nắm đất đặt xuống vĩnh biệt người anh hùng, vĩnh biệt vị tướng thiên tài...

Chiều Vũng Chùa nắng nhạt dần, trong trời mây, núi non, biển cả, trong hương trầm nghi ngút như thấy Đại tướng với bộ quân phục bạc màu chinh chiến, đang chỉ tay ra biển đông: Hỡi đồng bào, chiến sĩ, vùng biển mà cha ông đã đổ bao máu xương để giữ gìn trọn vẹn cho hậu thế là thiêng liêng, hãy bảo vệ và khai thác hiệu quả để làm giàu cho quê hương, đất nước...